„Wysiłek fizyczny jest medycyną jutra” – zwykła mawiać profesor z mojej uczelni. Twierdzenie to nie jest bezpodstawne. Ćwiczenia fizyczne sprawiają nie tylko, że wyglądamy dobrze nago w łóżku dzisiaj ale też że dłużej wyglądamy (żyjemy). Wydolność fizyczna okazuje się być bardzo mocno powiązana z długością życia. W jednym badaniu mężczyźni o najniższej zdolności wysiłkowej byli 4,5 razy bardziej narażeni na śmierć w okresie obserwacji, w porównaniu z tymi o największej zdolności wysiłkowej [5].
Wysiłek fizyczny został też doceniony przez Instytut Żywności i Żywienia podczas tworzenia aktualizacji do piramidy żywności. Dzisiaj nie dieta a aktywność fizyczna stoi u podstawy tej piramidy.
Dlaczego warto być aktywnym pisaliśmy wiele razy argumentując podstawę współpracy z nami – musisz być aktywny fizycznie.
- Metformina vs zmiana stylu życia
- Mocny trening może znieść skutki diety fastfoodowej
- Rowerem do pracy
- Sportowa inspiracja
To ja poczekam aż wymyślą na to tabletkę..
Chcąc wydłużyć życie lub poprawić jego jakość naukowcy poszukują związków, które mogłyby symulować aktywność fizyczną. Jednym z najbardziej popularnych leków wydłużających życie osobom z pogorszoną glikemią jest metformina – lek przeciwhiperglikemiczny. Jest obecnie najczęściej przypisywanym w europie lekiem osobom z pogorszoną glikemią (przedcukrzykom i cukrzykom typu 2).
Efektywność tego leku opisałem już wcześniej w artykule, zwracając uwagę, że jest 2 razy mniej skuteczna niż zmiana stylu życia (aktywność + dieta). Oczywiście nie neguję działania leku, potrzeby jego stosowania przez niektórych pacjentów i nie odradzam odstawiania leku bez konsultacji z lekarzem!
Jak pisałem wcześniej – wydłuża życie przedcukrzykom i cukrzykom typu2 [1]. Pozytywnie wpływa na mikrobiotę jelitową [2], która jest wspomaga procesy metaboliczne w organizmie. Dziesiątki badań na hodowlach komórkowych, zwierzętach czy badań retrospektywnych na ludziach dowodzą szerokiego spektrum działania leku takich jak prewencja guzów trzustki, piersi czy jajników.
Mechanizm działania metforminy
Metformina jak pisałem wcześniej symuluje aktywność fizyczną. Żeby to wytłumaczyć lepiej musimy zagłębić się odrobinę w podstawy biochemii ludzkiego organizmu (pozdrawiam swoich studentów).
Głównym związkiem energetycznym w ludzkim organizmie jest Adenozyno 3-fosforan (ATP posiada 2 wiązania wysokoenergetyczne). W trakcie wysiłku fizycznego lub podczas niedostatku energii związek rozpada się do Adenozyno Mono-fosforanu. Jak się domyślacie odłączone 2 cząsteczki fosforu dostarczyły energii jakiejś reakcji. W tej sytuacji organizm reorganizuje siły, wzmagając procesy odtwarzania ATP poprzez wzmożone utlenianie glukozy, tłuszczy czy białek i dołącza cząsteczki fosforu. Służy temu enzym – AMPK (czyli Kinaza AMP).
W skrócie ATP rozpada się do AMP a wzrost AMP stymuluje aktywność enzymu AMPK, który przełącza komórkę w fazę oszczędzania/przetrwania/głodowy.
Metformina styluje właśnie działanie AMPK dzięki czemu komórki, myśląc że są głodne zwiększają wchłanianie glukozy. W pewnym uproszczeniu można powiedzieć, że metformina symuluje stan głodowy wewnątrz komórek organizmu co zwiększa ich wrażliwość insulinową. Bardzo ciekawą właściwością tego leku jest też to, że nie wprowadza on w stany hipoglikemiczne, co sprawia że jest on bardzo bezpieczny.
Badania na zwierzętach dowodzą, że poprzez stymulację AMPK można wydłużać im czas życia i na odwrót – głodówka bez aktywności AMPK nie miała efektów antyagingowych (badania na robalach). W badaniach na ludziach obserwujemy, że metformina wydłuża życie cukrzykom i ludziom z pogorszoną gospodarką glukozową. Do tej pory nie udowodniono, że może wpłynąć na długość życia osoby bez zaburzeń glikemii lub osobie aktywnej fizycznie.
Metformina u osób aktywnych fizycznie
Jak pewnie zauważyliście nie wszystko w życiu sumuje się tak prosto jak w grach RPG. +10 do życia od zbroi, + 3 od rękawic, +12 od pierścienia. Nie spodziewajcie się więc: +6 l dzięki bieganiu + 4 l od smukłej sylwetki + 7 l od dużej wydolności fizycznej + 3 od naturalnej witaminy C ładowanej łyżeczkami + 9 od leków stymulujących AMPK…
Co więcej niektóre z tych wysiłków mogą przeszkodzić w wyśrubowaniu formy sportowej a być może, w sposób pośredni i odjąć coś od potencjalnej długości życia. Są dowody na to, że duża podaż antyoksydantów takich jaki witamina C zmniejsza przewidywane adaptacje wysiłkowe (np. Wydolność tlenową lub przyrost masy mięśniowej) [3].
Z metforminą sprawa wydaje się być podobna.
Pracownicy naukowi w Oklahoma Medical Research Fundation pod przewodnictwem dr Bena Millera postanowili zbadać wpływ metforminy na adaptacje tlenowe [4]. Maksymalne wykorzystanie tlenu podczas wysiłku jest miarodajnym oraz bardzo popularnym testem wydolności tlenowej, którą posługują się sportowcy.
Do badania zrekrutowano 53 uczestników a następnie przydzielono ich do grupy metforminy lub placebo. Podczas 12-tygodniowego okresu badania wszyscy uczestnicy ukończyli również nadzorowany program ćwiczeń aerobowych obejmujący 3 sesje po 45 minut na tydzień. Oczywistym rezultatem działania interwencji była poprawa glikemii czy wrażliwości insulinowej. Natomiast naukowców zaskoczyła różnica między wydolnością fizyczną badanych. Okazało się, że grupa metforminy miała o połowę mniejszy wzrost wydolności niż grupa placebo!
Biopsja mięśniowa wykazała poprawę działania mitochondriów (organelle komórkowe odpowiadające za wytwarzanie energii w procesach tlenowych) o około 25% w grupie placebo. W grupie przyjmującej metforminę praktycznie w ogóle.
Jest to przełomowe badanie pokazujące w negatywnym świetle prewencyjne podawanie metforminy, szczególnie gdy jesteś sportowcem.
Można też skierować pytanie do zwolenników teorii spiskowych – w jaki sposób nie została ta publikacja zablokowana przez Big-Pharma? 😉
Literatura:
[1] C. A. Bannister et al., “Can people with type 2 diabetes live longer than those without? A comparison of mortality in people initiated with metformin or sulphonylurea monotherapy and matched, non-diabetic controls,” Diabetes, Obes. Metab., 2014.
[2] G. Ianiro, F. R. Ponziani, A. Gasbarrini, and G. Cammarota, “Letter: improvement of clinical outcomes by metformin in metabolic liver disease-a microbiota-dependent mechanism?,” Aliment. Pharmacol. Ther., vol. 50, no. 4, p. 474, Aug. 2019.
[3] T. Bjørnsen et al., “Vitamin C and E supplementation blunts increases in total lean body mass in elderly men after strength training,” Scand. J. Med. Sci. Sports, vol. 26, no. 7, pp. 755–763, 2016.
[4] K. AR et al., “Metformin Inhibits Mitochondrial Adaptations to Aerobic Exercise Training in Older Adults,” Aging Cell, 2019.
[5] M. Jonathan, P. Manish, F. Victor, D. Dat, P. Sara, and A. J. Edwin, “Exercise Capacity and Mortality among Men Referred for Exercise Testing,” N. Engl. J. Med., 2002.